Bir Bestseller Robotların Yükselişi

Robotların Yükselişi - Yapay Zeka ve İşsiz Bir Gelecek Tehlikesi

Martin Ford'un yazdığı Robotların Yükselişi, New York Times en çok satanlar listesine girmiş aynı zamanda da Financial Times ve McKinsey&Company tarafından da yılın en iyi iş kitabı olarak seçilmiştir.

Kitapta Ford; nereden baksanız insanlığın 100 yıldır gündeminde olan yapay zeka, makineler ve robotların çok yakın bir gelecekte ciddi bir gelişim göstereceğini ve bu gelişimin toplum, ekonomi ve iş piyasalarındaki olumlu ve olumsuz etkilerini futürist bir bakış açısıyla ele almaktadır. Bu ele alış asla ütopik, hayalci bir çerçevede değildir. Tam aksine yapay zeka, kitabı okuyan herkesi hayretler içinde bırakacak kadar gerçekçi örneklerle ve bilimsel temellerle, gündelik okuyucunun dahi anlayabileceği bir yalınlıkla ele alınmaktadır.

"Robotların Yükselişi" ufuk açıcı, vizyon geliştirici bir kitap. Sadece teknoloji meraklılarını yada bilişim uzmanlarını değil ekonomi, toplum bilimi, iş dünyası ve siyasetle ilgilenenlerin de dikkatini çekecek, vizyon katacak bilgiler içermekte.

Kitap 2015 yılında ABD'de, ülkemizde ise 2018 de Kronik kitap tarafından yayınlanmıştır. Keşke ülkemizde böyle güzel eserler çok daha hızlı çevrilip toplumumuzun istifadesine sunulabilse. Kitabın Türkçe baskısının kapağı orijinal dildeki kapaktan çok daha anlamlı ve güzel olmuş. Tasarımcı @kutanural 'ın eline sağlık.

336 sayfadan oluşan kitap 10 bölümden oluşuyor.

1-Otomasyon Dalgası

2-Bu Sefer İşler Farklı mı ?

3-Bilgi Teknolojisi: Eşi Benzeri Olmayan Bir Yıkıcı Kuvvet

4-Beyaz Yakalı İşler de Tehdit Altında

5-Yüksek Öğrenimdeki Dönüşüm

6-Sağlık Sistemi

7-Geleceğin Teknolojileri ve Endüstrileri

8-Tüketiciler, Büyümenin Sınırları ve Kriz İhtimali

9-Süper Zeka ve Tekillik

10-Yeni Bir Ekonomik Paradigmaya Doğru

Alıntılar

-Gerçek anlamda düşünebilen bir makine yapma fikri 1950 ye gider. Alan Turing yapay zeka disiplinini başlatan makalesini yayınlamıştır. Araştırmacılar 2030 yılında gelişmiş bir yapay zekanın olabileceğine inanıyor.

-Teknoloji merkezli otomasyon 2 yüzyıl önce başladı. Biz artık oyunun sonuna doğru yaklaşıyoruz. Rasyonel olarak tüm şirketler için işçiliği azaltan teknolojilere geçmek karşı konulmaz olacak. Pazar ekonomisi çünkü böyle çalışır.

-Daha öncesinde bu kadar büyük bir serveti olup da yapay zekayı kendi iş modellerinin hayati bir parçası olarak gören şirket yoktu. Tesla, Google, Facebook... Aynı zamanda rekabetin merkezinde de yapay zeka yer almıyordu. Yapay zeka aynı zamanda devletler arasında da bir rekabet kulvarı. Askeriye, istihbarat ve güvenlik…

-Nobel ödüllü ekonomist Milton Friedman gelişmekte olan bir Asya ülkesine 1960’larda danışmanlık veriyormuş. Friedman’ı büyük çaplı bir kamu projesi sahasına götürmüşler. Friedman manzarayı görünce şaşırmış: Bir sürü işçi ellerinde kürekle harıl harıl çalışmasına rağmen buldozer veya traktör gibi iş makineleri neredeyse hiç yokmuş. Sebebini sorduğunda yetkili memur, “Çünkü bu bir istihdam programı,” demiş. Friedman’ın nüktedan cevabı meşhurdur: “E, o zaman ellerine kürek yerine kaşık verseydiniz ya?”

- Moore yasası: Her 18 ile 24 ayda bir bilgisayar işlem gücü ikiye katlanıyor. Ama günümüzde sadece işlemci gücü değil. Algoritma verimliliği, fiber optik kablolarla taşınabilecek dijital bilgi miktarı da hızla üstsel bir şekilde gelişiyor.

- Yıkıcı Teknoloji: Bu tür teknolojiler işlerin mevcut yapılış şekillerini bozarak onların yerini alır. Bazı köklü endüstrileri kasıp kavururken, ekonominin ve istihdamın altını üstüne getirir.

- Otomasyon Dalgası : Sektörün büyük oyuncuları otomasyondan ciddi bir avantaj sağladığında, diğerlerinin onu takipten başka seçeneği kalmaz. Büyük şirketlerin yıkıcı teknolojiler geldiği zaman yaşadıkları ikilemle otomobil üreticileri de yüzleşmek zorunda kalacaklar. Bu durumlarda şirket ya şu anda ve yakın gelecekte gelir getirecek iş modelini korumayı seçer, ya da ortaya çıkmakta olan teknolojiyi benimseyerek geleneksel iş modelinin değerini azaltmasına veya alaşağı etmesine yardım eder. Tarih bize şirketlerin neredeyse daima alıştıkları iş modelini korumayı tercih ettiklerini gösteriyor. Microsoft’un masaüstü ve laptop cihazlar için Windows tabanlı devasa gelir akışına tutunamaya çalışarak akıllı telefon ve tablet pazarında kendine yer bulamaması bunun klasik bir örneğidir.

- Otomasyon işçilik maliyetlerini, insandan kaynaklanan hataları düşürür.

-Dev perakendecilerin depolarında robotlar var. Amazon Kiva’yı satın aldıktan sonra 1400 tane robotu depolarında hizmete soktur... Amazon depolarında Kivanın robotları, ürünleri paket yapan insanların doğrudan yanına getiriyor.

- “Eğer dosdoğru ileri bakar, gelmekte olanı anlar ve geleceği doğru şekilde planlayarak rotamızı akıllıca çizersek, otomasyon refah yolunda en büyük müttefikimiz olabilir. “ ABD Başkanı Johnson - Ulusal Teknoloji, Otomasyon ve Ekonomik Gelişim Komisyonu'nun Kurulmasını Öngören Tasarı İmza Töreni 1964

-İnovasyon öyle bir şey ki, değişimin nereden ve ne zaman geleceğini kestirmek mümkün değil. İnsanların binlerce yıldır uçamayacağına dayanan kabuller nasıl bir anda ters yüz olduysa, günümüzde teknolojinin neredeyse her alanında benzer değişimler yaşanıyor.

-1987 yılında Nobel’e layık görülen Robert Solow’a göre refahın temel lokomotifi inovasyondur. Modern ekonominin temel ilkelerinden biri, bu tarz teknolojik gelişmelerin uzun vadeli ekonomik gelişim için vazgeçilmez oluşudur. Aşağıdaki grafikte anlaşılacağı üzere teknolojik gelişmeler S çizer.

-Uzun Kuyruk: İnternetteki faaliyetlerden kazanılan gelirler neredeyse her zaman “kazanan hepsini alır” tarzı bir dağılıma yöneliyor. İnternet teoride fırsat eşitliği getirse ve engelleri yıksa da, gerçekte hiç de eşit olmayan bir sonuç çıkarıyor. İnternete egemen olan şirketler dağılımın her noktasından gelir elde ederler. Bir şirket büyük bir pazara hakimse, bütün eğrinin dar yerlerinden gelen ufak miktarlar toplandığında bile milyar dolarlara varan gelirler sağlayabilirler. Dİjitalleşmeye müsait olan mal ve hizmetlerin pazarları kaçınılmaz olarak kazanan hepsinin alır yapısına evrilir. İnternet devleri pazarı domine eder. Kuyruğun dar bir kısmında yapılan faaliyet ancak cep harçlığı çıkarmaya yeter.

-Narrative Science Quill analitik yapay zeka öykü yazarı : farklı sektörlerde yüksek kaliteli raporlar hazırlayabiliyor.

-ABD'de Target mağazası erken hamilelik döneminde kadın müşterilerinin 25 farklı sağlık ve kozmetik ürününü daha sık satın aldığını tespit ediyor. Hatta şirket yaptığı analizle kadınların ne zaman doğum yapacağını yüksek bir doğruluk oranıyla tahmin edebiliyor. Bazı müşterilerin kendilerinden bile daha önce, hamile olduklarını Target tüketimlerinden tahmin edebilmiş. Ve buna göre kadın müşterilerine ürün pazarlaması ve reklam yapabiliyor.

-Başarının nihai ölçütünün bir şeyi derinden idrak değil, karlılık ve verimlilik olduğu iş dünyasında, korelasyon tek başına büyük önem arz edebilir. Büyük veri şirketin yöneticilerine pek çok konuda eşi benzeri olmayan ayrıntıda ipuçları sunabilir. Habire büyüyen bu veri yığınları altın petrol gibi bir kaynak görülüyor. Makine öğrenmesi bu kaynağı çıkarıp işleyip pazara sunacak hale getiriyor. Algoritmik analizden elde edilen iç görüler, insan muhakemesinin ve deneyiminin yerini alıyor. Yapay zeka, bir şirketin analitik zekasını ve kurumsal bilgisini barındıran güçlü akıllı araçlar haline gelecek.

-Şirketler kendilerine rekabette kritik üstünlük sağlayacak alanlara yatırım yaparlar. Var olan yaptıkları işi birinci sınıf kalitede performansta sunacak bir hizmetten ciddi meblağlar ödemeye yanaşmazlar.

-Veri yığını ne kadar büyük olursa çıkarımlar o kadar etkileyici olur. -

IBM’nin yapay zekası Watson ( DEEP BLUE ), jeopardy bilgi yarışmasında şu soruya doğru cevap verebilicek şekilde bağlamdan sonuç çıkarabilmektedir. : Onu sokarsan yanarsın, doğru cevap : "Amerikan bilardosunda siyah top".

-Apple Kuzey Karolina Maiden kasabasında inşa ettiği milyar dolarlık veri merkezinde toplamda 50 tam zamanlı istihdam yaratmış. Yüzlerce dönüme uzanan pahalı tesisin nasıl bu kadar az iş yarattığını kasaba halkı anlayamamış. Çünkü işin çoğunu bilgisayarlar yapıyor. Google 2012 yılında 14 milyar dolar kar elde ettiğinde çalıştırdığı insan sayısı 38 binden azdı. General motorsun en fazla insan çalıştırdığı 1979 yılında karı 11 milyar dolar çalıştırdığı insan sayısı da 840 bindi. Youtube 2005’te 3 kişi ile kuruldu. İki yılı geçmemişti ki 1.65 milyar dolara satın alındı O sırada şirketin çalışan sayısı 65'ti. Instagram 1 milyar dolara Facebook’a satıldığında şirkette 13 kişi çalışıyordu. 2014 yılında Whatsapp 19 milyar dolara Facebook’a satıldığındaysa şirketin çalışan kişi sayısı 55'ti. Hızlanan bilgi ve iletişim teknolojileri küçücük bir işgücüyle nasıl büyük değerler ve karlar yaratabildiğini gösteriyor.

Sanayi devriminden günümüze kadar teknoloji bir yandan işleri hatta endüstrileri bozarken öte yandan daha büyük istihdamlar ve endüstriler yaratır. Hem hayatı kolaylaştırır hem de toplum refahını artırır. Otomotiv endüstrisi at arabası endüstrisinden çok daha büyüktür ve iş kapıları açmıştır. Ama günüzmüzde teknoloji ve istihdam arasında ters orantı vardır.

Apple Veri Merkezi Kuzey Karolina

-Eureqa, Cornell'in Yapay Zeka Laboratuarı tarafından orijinal olarak yaratılan ve daha sonra Nutonian, Inc tarafından ticarileştirilen tescilli bir bilimsel formülleri modelleme motorudur. Yazılım, veri setlerini en basit formlarında tanımlayan matematiksel denklemleri belirlemek için evrimsel arama kullanır.

-Sağlık ve eğitim endüstrisi dijital teknoljilerin etkisinden bir nebze de olsa muaf kaldı.

-Medline çevrimiçi veri bankası 5600 den fazla dergi içeriyor. Bu dergilerin her biri binlerce bilimsel araştırma yayınlar.

-Watson, IBM tarafından geliştirilen ve doğal dilde sorulan sorulara cevap vermek için tasarlanan bir yapay zekâ programıdır. Adı, IBM'e önayak olan Thomas J. Watson'dan gelmektedir; Watson, IBM'in DeepQA araştırma projesinin bir parçası olarak geliştirilmektedir.

- Yapay zeka milyonlarca tıbbi kayıt, hasta geçmişi, vaka incelemeleri barındırıp çok hızlı bunlar arasından yargılara varabilir, doktorlarsa kısıtlı bilgiye sahiptir.

-BD FocalPoint GS görüntüleme sistemi patoloji testinde anormal hücre varlığına işaret eden yüzden fazla görsel işareti aynı anda arayıp sonra insan uzmanlara sunuyor.

-İnsanlar döngünün dışına itilince insan kaynaklı hatalarda sıfıra düşer. Yanlış ilaçların veya yanlış dozların hastaya verilmesi,

-Tarihte teknolojik gelişme ve iyi işleyen bir pazar ekonomisi her zaman el ele olmuştur. Sağlıklı pazar, inovasyonları uğraşmaya değer kılar, üretkenlik artışını teşvik eder. Batının refahının altındaki itici güç de bu olmuştur. Sovyetler birliği bunun iyi bir örneğidir. Silah ve uzay teknolojilerinde çok iyiydiler ama iyi işleyen bir pazarları olmadığı için inovasyonun getirilerini sivil ekonomiye yansıtamadılar.

-Amerikan pazarında yeni sağlık hizmeti teknolojileri çoğu zaman verimliliği değil, faturaların yükselmesine neden oluyor. Buradaki temel sorun verimliliği artırmaya teşvik edecek bir pazar fiyatlandırma mekanizmasının olmayışı.

-3d yazıcılar yerelde kişiselleştirilmiş ürünler ile seri üretimlerin yerini alabilir. Şu an için 3d yazıcılarda maliyetler yüksek. Standartizasyonun da önemli avantajları var. 3 boyutlu baskı internet gibi aynı rotayı izleyebilir. Tüketiciler için ücretsiz veya ucuz envai çeşit şey sunan, fakat insanların büyük çoğunluğunu için ciddi bir gelir üretme fırsatının bulunmadığı bir ortam.

-2013 yılında American Airlines uçak kabinlerindeki kağıttan uçuş kılavuzlarının Apple İpad’lere yüklü dijital versiyonlarıyla değiştirdi. Bu sayede uçak başına yaklaşık 15 kg, yıllık yakıt masrafındaysa 12 milyon dolarlık tasarruf sağladılar. Her uçağın ağırlığını 1.5 ton azaltmak demek yıllık en az bir milyar dolarlık tasarruf demektir.

-ABD Savunma Bakanlığı İleri Savunma Projeleri Ajansı ( DARPA ) 2004 yılında bir milyon dolar ödüllü şoförsüz askeri araçların geliştirilmesi projesi yarışmasını başlattı. İlk bir kaç sene yarışmayı kazanan olmamasına rağmen bugün günümüzde Google'ın ve Tesla'nın şöförsüz araçları yollarda.

-Şöförsüz arabalar geldiğinde bir çok orta sınıf iş yok olacak. Bunun benzer bir tartışması UBER ile yaşanmıştı.

-Amazon sabit noktalardaki dolaplara aynı gün içinde gönderim yapıyor. Müşteriler bir kod girerek paketlerini alıyor. Bu otomatik bir dağıtım arabasından da alınabilir.

-ABD’nin efsane Otomobil işçiler sendikası başkanı Walter Reuther ile Henry Ford arasında muhtemelen yaşanmamış bir hikayeden bahsedilir. İkili, otomatize araba üretim fabrikasını gezerken Ford demiş ki “ Sendika aidatlarını bu robotlardan nasıl alacaksın”, sendika başkanı da cevaben “ Ford, asıl sen arabalarını bu robotlara nasıl satacaksın”.

-Çalışanlar, emekçiler aynı zamanda pazarın, talebin belkemiğidir. Talebin yüksek olduğu güçlü bir orta sınıf, çok zengin azınlıklardan daha büyük bir ekonomik değerdir. Çünkü zengin bir azınlığın talebi kısıtlı ve az olurken sayıca fazla olan orta sınıf yüzbinlerce otomobil alıp her akşam milyonlarca akşam yemeği yiyebilir. Kitle ekonomisinde satın alma gücünün tüketiciler arasında nasıl dağıldığı çok önemlidir. Varlığın küçük bir azınlığın elinde toplanması, bu endüstrileri ayakta tutan pazarları da tehdit eder.

-İşçiler aynı zamanda tüketicidir. Bir milyarder bin tane cep telefonu satın almaz günde milyonlarca tavuk da yemez.

-Ekonomi dediğimiz şey aslında birilerine sattığımız mal ve hizmetlerin toplam değeridir. Değer yargılarımız erdemli olanın üretmek olduğunu söylese de tüketmek de ekonominin işlemesi için olmazsa olmazdır.

-Vasıf piramidinin tepesinde sınırlı sayıda iş olduğu gerçeği.

-Sonuçta ekonomik büyüme, yeni işlerin yaratılma ve maaşların artış hızının çok üstünde seyretti. ABD’de 2008 yılındaki kriz 6 yılda toplanabildi.

-İstihdam konusunda sırf yerimizde saymak için bile çok hızlı hareket etmeliyiz.

-İşlerin yaklaşık %47’sinin önümüzdeki 10 ile 20 yıl içerisinde otomatize edilme ihtimali var.

-Robotlar rutin ve öngörülebilir görevleri çok iyi yaparlar.

-1922 Amerikasında en varlıklı %5’i toplam harcamanın %27 sini yapıyor. 2012 de bu oran %38.

-Son 20 yılda En düşük gelirli %80 nin harcamadaki payları %47’den %39’a düşmüş.

-Plütonomi : Ülke ekonomisinin büyümesine, toplam nüfusun yüzde 1'ini dahi kapsamayan en zengin sınıfın destek çıkması, ekonomiye güç sağlaması ve nihayetinde oluşan büyümenin yine bu sınıf tarafından tüketilmesidir.

-Citigroup en üst tabakadan müşterilerine 2005 ve 2006 yıllarında gönderdiği raporlarda amerika'nın artık bir demokrasiden ziyade plütokrasiye dönüştüğünden bahseder. çünkü alt tabakanın %95'inin toplamından daha fazla servete sahip %1'lik dilimi kapsayan en üst tabaka sistemi kendi çıkarlarına uygun bir şekilde yönetmektedir. Gelir gittikçe daha az sayıda insanın elinde toplandıkça toplam harcamaların azalması beklenir.

-Son 20 yılda zenginler daha zenginleşti. Bunun sonucunda lüks malların ve hizmetlerin satışı patladı.

-Şirketler ürettikleri mal ve hizmetleri daha fazla satmaları sayesinde değil, işçi maliyetlerini kısmaları sayesinde karlılıklarını artırdılar.

-Ekonomiyi ve inovasyonu besleyen şey tüketici talebidir. Fakat talebin sürekliliğini sağlayan sağlam orta sınıf işler ve düzenli orta sınıf gelirler kayboluyor. Kamu borçlarının seviyesi, potansiyel vergi artırımları, artan düzenlemler ve devlet sigortası uygulamalarının zararları değildir. Temel konu talep azlığı ya da fazlalığıdır.

Ekonomi olağanüstü karmaşık bir sistemdir. Birbiri ile etkileşen bileşenleri ve geri besleme döngüleri vardır. Bir değişkeni değiştirdiğinizde sistemin içinde çeşit çeşit etki birbirini zincirleme olarak tetikler. Teknoloji işleri vasıfsızlaştırıp ücretleri aşağı çekebilir. Bir noktadan sonra düşük maaş yerine sıfır maaş tercih edilecek. Yani robotlar

-Sular yükseldi mi tüm kayıklar yükselir. Bu kayıkların azıcık bir kısmı transatlantik, diğerleri derme çatma kanoysa, aynı kardan bahsedilemez.

-Yaklaşmakta olan Teknolojik Tekillik

-Singularity veya teknolojik tekillik, gelecekte yapay zekanın insan zekasının ötesine geçerek, medeniyeti ve insan doğasını radikal bir biçimde değiştireceğine inanılan hipotezsel nokta. Teknolojik gelişmelerin geleceği kara deliğin içini görmek gibi tahmin edilemez.

-Teknoloji merkezli otomasyon 2 yüzyıl önce başladı. Biz artık oyunun sonuna doğru yaklaşıyoruz. Rasyonel olarak tüm şirketler için işçiliği azaltan teknolojilere geçmek karşı konulmaz olacak..

-Dick Cheney’in meşhur %1 doktrini: gerçekleşme ihtimali çok düşük olsa bile, gerçekleşirse sonuçları çok etkili olacak bir şeyi yine de ciddiye almamız gerekir.

-Bilgi özgür olmak ister.

-Diploma Enflasyonu: Daha fazla mezun piramidin tepesindeki az sayıdaki iş için daha fazla kişinin rekabet etmesine yol açar. Sayılar buna izin vermez.

-Çalışan sayısı arttıkça yan çalışan sayısı da artar. Sorumluluk, işçi kazaları, şirket itibarına zarar, İnsanlar işe alınmaları zorunda olduğu için işe alınırlar.

- "Toplum diye bir şey yoktur. Birey olarak erkekler ve kadınlar, bir de aileler vardır." Margaret Thatcher